PISMA
Oliver Klajn
Hijeroglifi Olmeka
Haotična slova na ploči
Područje na kome su živeli Olmeci |
Oblast između današnjeg centralnog Meksika i Kostarike je područje na kojem su Olmeci stvorili staru veliku civilizaciju. Njihova kultura se razvijala tokom približno hiljadu godina, sve do misterioznog nestaka u 4. veku pne. Živeli su na području današnjeg istočnog i jugoistočnog Meksika. Poznati su po džinovskim glavama od bazalta koje su izrađivali njihovi vajari a za koje se veruje da su predstavljale vladare i moćnike u olmečkom društvu. Od njih potiče običaj ritualnog ispuštanja krvi koji su kasnije usvojile i civilizacije koje su došle posle Olmeka. Važno otkriće u vezi sa Olmecima je Kaskahalski blok. To je manja ploča od serpentinita, koji je vrsta stene. Pronašli su je radnici koji su pravili put, devedesetih godina prošlog veka, u današnjoj priobalnoj provinciji istočnog Meksika, Verakruzu. Potiče iz ranog prvog milenijuma stare ere.
Kaskahalski blok sadrži 62 glifa, odnosno grafičke predstave. Pojedini znaci podsećaju na različite biljke poput kukuruza ili ananasa a ima i glifova koji liče na manje životinje kakve su ribe ili insekti. Pritom, dosta je simbola na ploči koji ne asociraju na bilo koje postojeće biće ili predmet. Redovi idu vodoravno, što je različito u odnosu na druge sisteme pisanja u tom delu sveta. Zbog toga pojedini naučnici sumnjaju da je u pitanju falsifikat, pogotovu zato što nema ekvivalenta u drugim arheološkim nalazima.
Džinovska glava kakvu su pravili Olmeci |
Meksički srebrnjak od 10 pezosa sa predstavom olmečke glave |
Znaci su poređani nasumično, bez jasnog reda. Ima mišljenja da je zapravo reč o ukrasnim predstavama. S druge strane, neki arheolozi i paleografi vide jasan obrazac kod znakova koji su viđeni i na nekim drugim spomenicima. Da bi se došlo do pouzdane potvrde o autentičnosti najvažnijeg otkrivenog natpisa a ujedno i postojanju pisma, sprovedeno je arheometrijsko ispitivanje Kaskahalskog bloka (arheometrija je ogranak arheologije koji se bavi analizom artefakata). Korišćen niz tehnika. Najpre, digitalno mapiranje trodimenzionalnih grafika, zatim fluorescencija rendgenskim zracima da se utvrde sastav i lokalitet nastanka ploče kao i skeniranje elektronskim mikroskopom da bi se utvrdilo kojim su instrumentima znaci urezivani. Utvrđeno je da se radi o autentičnom predmetu iz vremena olmečke civilizacije. Nije poznat jezik na drevnoj ploči.
Kaskahalski blok |
Kopija Kaskhalskog bloka |
Knjiga o Olmečkoj civilizaciji |
Još jedan natpis za koji se smatra da sadrži olmečke hijeroglife je Tabla iz Ahuelikana, u meksičkoj državi Gerero. Od posebnog značaja je San Andres koji se nalazi na nekoliko kilometara od La Vente koja je, po svemu sudeći, bila vodeći centar Olmeka tokom pet vekova. Tu su nađena tri predmeta iz 7. stoleća pne. Oni takođe sadrže glifove. Najvažniji od njih je cilindarski pečat od keramike koji se može smatrati pretečom štampe. Kada se odmota, dobiju se dva svitka. Pored crteža ptice, mogu se videti više znakova za koje se pretpostavlja da su logogrami koji se odnose na vladara, broj 3 i termin iz olmečkog kalendara. Preostala dva predmeta su majušni delići kamenog spomenika sa urezanim glifom. Oba glifa imaju sličnosti sa kasnijim znacima nađenim u drugim sistemima pisanja. Utvrđeno je postojanje dva načina pisanja ovih hijeroglifa: slikovni i glasovi. Ovi potonji predstavljaju mešavinu slogovnih i logografskih znakova.
Oliver Klajn
Kompletni tekstove sa slikama i prilozima potražite u magazinu
"PLANETA" - štampano izdanje ili u ON LINE prodaji Elektronskog izdanja
"Novinarnica"
|
