IŠČEZLE VRSTE
Oliver Klajn
Kiparski nilski konj
Enigma porekla, okupljanja i nestanka
Anselm Demare koji je prvi imenovao vrstu
|
Za ovo stvorenje postoje dva naziva, zasnovana na binomnoj nomenklaturi. Prvi naziv Hippopotamus minor iz 1822. godine, potiče od francuskog zoologa Anselma Demarea. Vek i po kasnije, dvojica holandskih naučnika imenovaće vrstu po jednom svecu - Phanourios minor. Za jedan lokalitet na Kipru veruje se da čuva okamenjene ostatke Svetog Fanarija. Tu je lokalno stanovništvo prikupljalo delove sa tla verujkući da imaju lekovita svojstva.
Procenjuje se da su se na ovom ostrvu nilski konji pojavili pre oko sto hiljada godina. Njihova visina bila je oko 75 cm, a dužina oko 120. Po veličini se mogu porediti sa odraslim svinjama ali i pigmejskim nilskim konjima. Znatno manji obim ovih inače džinovskih životinja je bila česta pojava na ostrvima. Do toga je dolazilo prirodnim putem zbog izolacije i manje dostupnosti hrane.
Kiparski pigmejski nilski konj je bio najmanji od svih srodnih vrsta na ostrvima po svetu, ali je bio najveća životinja na Kipru u vreme kada je živeo. Težina mu je iznosila 200 kg. Kao biljojed, bio je prilagođen brdovitom području i mogao je da stoji na zadnjim nogama i dosegne niže grane drveća. Nozdrve su mu bile niže u odnosu na pandane danas, što je omogućavalo da lakše traga za hranom po zemlji. Ova vrsta je istrebeljena pre 9000-11000 godina. Uzrok nestajanja nije utvrđen ali postoji više hipoteza.
Jedna od njih su klimatske promene. Došlo je do znatnog otopljavanja u vreme nestanka ovog bića. Daleko suvlja okolina mogla je do dovede do propasti mnogih životinja. Budući da nije imao neprijatelje u fauni, nameće se kao najpouzdanija teza da je glavni krivac što nilski konj nije opstao na evropskim ostrvima - čovek. Ali na pronađenim kostima nisu pronađeni tragovi kasapljenja životinja, što dovodi u pitanje pretpostavku da je lov prouzrokovao uništenje ove vrste.
Skelet kiparskog nilskog konja
levo: Skelet / desno: Donja vilica modernog nilskog konja u poređenju sa iščezlom kiparskom vrstom |
Na jugoistočnoj obali Kipra, u blizini letovališta Aja Napa, iskopani su ostaci oko 80 jedinki. Veruje da se u pukotinama koralnog grebena kriju još mnogi fosili. Jedna od nepoznanica je i zašto se toliko životinja ove vrste generacijama vraćalo na isto mesto? Da li zato što je to bilo mesto na koje su dolazili da uginu ili kao u neku vrstu skloništa? Jer, tragajući za ostacima životinjama, naučnici su došli do saznanja da su ljudi znatno ranije počeli da žive na ovom mediteranskom ostrvu. Čak dva i po milenijuma duže nego što se doskora verovalo!
I dolazak ovog džinovskog bića predstavlja nepoznanicu. Moguće je da su jedinke stigle sa područja današnje Turske i Sirije, plivajući ili plutajući na komadima drveta. Kipar je bio daleko veći nego u naše vreme i bliži kopnu. Srodna vrsta je postojala na Kritu ali je i ona istrebljena...
Rekonstrukcija kiparskog patuljastog nilskog konja |
Oliver Klajn
Kompletni tekstove sa slikama i prilozima potražite u magazinu
"PLANETA" - štampano izdanje ili u ON LINE prodaji Elektronskog izdanja
"Novinarnica"
|
