EGZOTIČNI NARODI

Pripremio: O.Klajn

Garo

U boravištu oblaka

U najisto čnijem kraju Indije je država Meghalaja što na sanskritu znači: boravište oblaka. U toj nevelikoj državi više od četvrtine svih stanovnika čini narod koji se zove Garo. Oni su starosedelačko stanovništvo i drugo po brojnosti u Meghalaji. Osim na tom prostoru, žive i u tri okruga države Asam, takođe na krajnjem istoku Indije.

Naziv naroda nose i brda u suptropskim šumama Meghalaje. Ta brda odlikuju bujna vegetacija i obilje vode. U njima je većina populacije deo plemena koja spadaju u narod Garo. U brdima je i najveći grad Tura, u podnožju istoimenog vrha. Određen broj pripadnika ovog naroda živi u indijskoj državici Tripura. Tamo je njihovo prisustvo u porastu i trenutno ih je oko

petnaest hiljada. U državama Zapadni Bengal i Nagaland postoje Garo zajednice, a u Bangladešu ima oko dvesta hiljada Garoa. Ukupno, ima približno milion Garoa.

Naziv koji upotrebljavaju za sebe je Ačik mande što znači: brdski narod. Dele se na tzv. brdske i kišne Garoe. U okviru toga posebno se izdvaja dvanaest plemenskih zajednica podeljenih po teritorijalnom principu.

Žena je glava kuće

Jedna od najbitnijih odlika njihovog društvenog života je specifična forma matrijarhata. Porodica ima veliku ulogu i sačinjavaju je žena, muž i deca koja još nisu u braku. Matrijarhat se ogleda u tome što, najčešće, ćerka dovodi supruga u majčinu familiju da formira širu zajednicu. Zatim ta šira porodica, odnosno klan uzima ime po majci.

I muževi po stupanju u brak uzimaju ime klana svoje žene. Unutar klanova brakovi nisu dozvoljeni, a nasledstvo familije pripada najmlađoj ćerki. Otac obezbeđuje sredstva za život porodici a majka je dominantna jer donosi najvažnije odluke. Žene obavljuju sve poslove oko domaćinstva i dece. Garo plemena primenjuju endogamiju, što znači da se izbegavaju brakovi sa ljudima koji ne pripadaju njihovom narodu.

Gotovo izgubljeni jezik

Pradomovina ovog naroda je Tibet. Odatle ih je, prema legendi, doveo vođa koji se zvao Japa Jalimpa. Do seobe je po svemu sudeći došlo oko 400. godine p.n.e. Jalimpa je poveo narod preko reke Bramaputre koja izvire na Tibetu i protiče kroz tri države.

Prvi zapisi o Garoima su nastali početkom 19. veka. U to vreme su doživljavani od strane spoljnih posmatrača kao nasilni i primitivni. U potpuno neravnopravnim uslovima izgubili su Garo brda u bici protiv do zuba naoružanih Britanaca.

Garoi su mongoloidne rase. Njihov jezik je deo sino-tibetanske jezičke porodice. U okviru te porodice su tibetsko-burmanski jezici kojih širom jugoistočne Azije ima oko 400. Njihova podgrupa su Bodo-Garo jezici koji se govore po istočnoj Indiji.

Smatra se da su zapisi na Garo jeziku izgubljeni tokom seobe sa Tibeta pa se sve što je vezano za prošlost i običaje ovog naroda prenosi usmenim putem.

U novije vreme postoje književna dela na Garou. Uprkos tome zvanični jezik u njihovim oblastima je engleski. Omladina se radije sporazumeva na engleskom nego na svom jeziku.

Mačije, pseće i tigrovo meso

Žive od poljoprivrede. Osim trajnim usevima bave se i zemljoradnjom koju nazivaju jhum . Ona podrazumeva napuštanje zemlje da bi se obnovilo tlo ili sečenje i spaljivanje biljaka da bi se dobila polja za gajenje. Znaju i za veštačko navodnjavanje. Osim za sopstvenu prehranu, rade i za prodaju. Pored različitog povrća gaje kukuruz, duvan i pirinač. Stočarstvo je rašireno ali retko koriste krupniju stoku. Bave se lovom i ribolovom i sakupljanjem šumskih plodova i svega što iz prirode može biti od koristi. Love lukom i strelom, ponekad postavljaju zamke.

Glavna namirnica u ishrani Garoa je pirinač koji jedu do tri puta dnevno i od kojeg i srodnih biljaka, fermentacijom, dobijaju žestoka pića. U najzastupljenije stavke prehrane spadaju ječam i kukuruz. Rado konzumiraju sve vrste mesa a za posebne poslastice smatraju mačije, pseće i meso od tigra. Životinjsko mleko je u svesti Garoa izjednačeno se urinom tako da ga izbegavaju.

Zidove kuća prave od izdeljanih štapova bambusa koji su stvrdnuti blatom. Krovovi su izrazito nagnuti i prekriveni slamom i lišćem. Vode računa da kuće budu u blizini vode i na blagom uzvišenju. Te kuće nazivaju nokmong . Grade i kuće za mlade momke i neoženjene muškarce koje se zovu nokpante .

U središtu njihovih sela je kružni prostor na kojem se održavaju plesovi i verski rituali.

Žene leti nose odeću vrlo svetlih boja a muškarci košulje bez rukava. Zimi muškarci oblače sakoe od pamuka. Oba pola koriste puno različitih ukrasa od bronze, mesinga, gvožđa, drveta i, ređe, od srebra.

Glavnu vlast ima veće staraca koje se naziva Laskar . Ispovedaju animizam i hrišćanstvo.

O.Klajn

Kompletni tekstove sa slikama i prilozima potražite u magazinu
"PLANETA" - štampano izdanje ili u ON LINE prodaji Elektronskog izdanja
"Novinarnica"