VESTI IZ MEDICINE

Endokrinologija

Insulinska rezistencija i H. pylori

Metabolički sindrom (MS) je skup poremećaja koji obuhvata više faktora: abdominalni (centralni) tip gojaznosti, povišen krvni pritisak, povećane trigliceride (masti), smanjen “dobar” HDL holesterol i insulinsku rezistenciju (neosetljivost na insulin). Nekoliko novih studija je jedan od presudnih činilaca metaboličkog sindroma - insulinsku rezistenciju - dovelo u vezu sa intestinalnom infekcijom bakterijom Helicobacter pylori.

Studije su poslednjih godina pokazale da se sa starosnom dobi povećavaju i simultana učestalost metaboličkog sindroma i pomenute bakterijske infekcije, pa je ova povezanost počela da privlači sve veću pažnju istraživača. Ispituju se, između ostalog, uticaj antibakterijske terapije na insulinsku rezistenciju i metabolički sindrom u celini. Ukoliko veza bude potvrđena, značajno bi mogla da utiče na pristup patofiziologiji MS i na dalji razvoj lekova koji su deo terapije MS i dijabetesa tipa 2.

Ishrana

Šećer opasan za stariji mozak

Ishrana bogata ugljenim hidratima i šećerima kod osoba u trećoj životnoj dobi četvorostruko uvećava rizik za razvoj kognitivnih oštećenja. Prema studiji objavljenoj u američkom “Žurnalu za Alchajmer oboljenje”, stariji ljudi treba ishranu da baziraju pre svega na belančevinama i jednakom odnosu “dobrih” masti i ugljenih hidrata.

Jedna četvorogodišnja studija na više od 1000 osoba u osmoj deceniji života pokazala je da se rizik od narušavanja kognitivnih sposobnosti gotovo dvostruko uvećava ishranom koja obiluje ugljenim hidratima, odnosno kod onih koji unose puno šećera 1,5 je veća u poređenju sa ljudima izbalansirane dijete. S druge strane, osobe sa najvišim unosom dobrih masti (nezasićene masne kiseline - mononezasićene i polinezasićene) imale su za 40 % manji rizik u poređenju sa osobama sa najnižim unosom masti, dok su ispitanici koji su se hranili obiljem belančevima na taj način umanjili rizik za 21 %.

Fiziologija

Više soli - manjak kalcijuma

Zdrava ishrana podrazumeva i ograničen unos soli. Još jedna potvrda u prilog tome su rezultati i straživanje sprovedenog na kanadskom Univerzitetu u Alberti, koje je pokazalo da se, prilikom izbacivanja suvišne soli putem urina, istovremeno izlučuje i kalcijum. Istraživači su, naime, otkrili da je za regulaciju natrijuma i kalcijuma u organizmu zadužen jedan te isti signalni molekul. Posledica manjka kalcijuma su tanke kosti i osteoporoza, a visok nivo kalcijuma u urinu znatno uvećava rizik za pojavu bubrežnih kamenaca.

Sportska medicina

Plivanje stimuliše dečji razvoj

Prema dosad najvećoj svetskoj studiji o uticaju plivanja na razvoj predškolske dece, obavljenoj na australijskom Grifit institutu za obrazovna istraživanja, plivači najranijeg uzrasta (od 3 do 5 godina starosti) različite psiho-fizičke veštine savladavaju znatno ranije od svojih vršnjaka neplivača.

Trogodišnje istraživanje u koje je bilo uključeno 7000 mališana iz Australije, Novog Zelanda i SAD-a, pokazalo je značajne razvojne razlike između plivača i neplivača, bez obzira na socijalno-ekonomsko poreklo ili pol. Dok su u razvojnom smislu deca iz viših društvenih slojeva vidno naprednija od dece iz siromašnijeg okruženja, sve grupe plivača bile su naprednije od neplivača, bez obzira na socijalno poreklo. Mali plivači ne samo što su fizički napredniji već su i znatno veštiji u izvođenju vizuelno-motornih i matematičkih zadataka. I njihova verbalne sposobnosti su se pokazale višim, kao i opšta jezička i numerička pismenost.

Psihologija

Zastoj srca i psihičko zdravlje

Srčani zastoj - srce iznenadno i sasvim prestane da kuca - sasvim je drugačije stanje od srčanog udara. Ukoliko se srčani zastoj ne ukloni u podnošljivom roku, posledice su oštećenje mozga ili smrt. P sihičko stanje, pri tom, dodatno utiče na oporavak i dužinu života takvih pacijenata.

Prema studiji objavljenoj u međunarodnom časopisu “Reanimacija”, č etvrtina osoba koje prežive srčani zastoj imaju trajne psihičke posledice kao što su anksioznost, posttraumatski stresni poremećaj (PTSP) i depresija. Istraživanje je obuhvatilo pacijente koji su u razdoblju od 1993. do 2011. godine preživeli srčani zastoj. Pokazalo se da je njih 15 do 50 % za posledicu imalo i psihičke probleme - od depresije je patila trećina preživelih, neki čak i godinama, od anksioznosti dve trećine, a od PTSP između 19 i 27 %.

Genetika

I za melanom ima leka?

Naučnici su u laboratorijskim istraživanjima uspeli da eliminišu metastaze najsmrtonosnijeg raka kože, melanoma, inhibiranjem proteina poznatog kao mda-9 sintenin. Daljim istraživanjima bi se možda moglo doći do ciljanih terapija koje bi mogle da zaustave metastaziranje melanoma, ali i potencijalno široke lepeze drugih vrsta kancera.

Prema studiji objavljenoj u američkom žurnalu “Istraživanja kancera”, mda-9 sintenin je izvorno bio kloniran u laboratoriji, a neke prethodne studije su pokazale da on stupa u odnos sa drugim proteinom, c-Src, čime započinje serija hemijskih reakcija koje vode ka širenju metastaza. Potom je, takođe laboratorijski eksperimentalno, otkriveno da se još jedan protein, raf kinaza inhibitorski protein (RKIP), vezuje za mda-9 sintenin, i da njihova fizička interakcija inhibira ekspresiju mda-9 sintenina. Ovo otkriće otvara mogućnost razvoja molekula koji imitiraju RKIP, i koji bi se mogli koristiti kao lekovi za terapiju metastaza kod melanoma i drugih vrsta kancera.

Reproduktivno zdravlje

Dešifrovana “neobjašnjiva neplodnost”

Kod većine parova koji imaju problem neplodnosti, utvrdi se njen uzrok - od eventualno nedovoljnog broja spermatozoida muškarca do postojanja endometrioze kod žene. Kod gotovo trećine neplodnih parova, međutim, dosad nije bilo očiglednog objašnjenja za neplodnost pa je ona označivana kao “neobjašnjiva”. Istraživanje Kraljičinog univerziteta u Belfastu otkrilo je uzrok neplodnosti kod 80 % parova sa pomenutom dijagnozom, što bi moglo da dovede do razvoja boljih terapija za neplodnost.

Objavljena u online izdanju Reproduktivne biomedicine, studija 239 slučajeva “neobjašnjive neplodnosti” otkriva da kod 80 % njih ipak postoji objašnjenje, a reč je o takozvanom visokom oštećenju DNK sperme. Istraživači su do ovog otkrića došli koristeći jedan jedinstven test za mušku neplodnost, SpermComet™-a, koji meri stepen oštećenja DNK u svakoj ćeliji sperme.

Istraživanje je dalo još jedno važno otkriće, a to je da su u tesnoj vezi sa obimom DNK oštećenja sperme i šanse za začeće posredstvom vantelesne oplodnje ( IVF). Mali procenat oštećenja (ispod 15 %) normalan je i kod plodnih muškaraca, ali ako dostigne klinički značajne nivoe (iznad 25 %), on umanjuje šanse da par zasnuje porodicu, čak i uz pomoć nekih terapija protiv neplodnosti.

Kompletni tekstove sa slikama i prilozima potražite u magazinu
"PLANETA" - štampano izdanje ili u ON LINE prodaji Elektronskog izdanja