ISTRAŽIVANJA

Pripremio: B.Jakšić

Upoznavanje Antarktika

Slatkovodno jezero ispod leda

Istraživači su stigli do ogromnog slatkovodnog jezera Vostok koje milionima godina postoji ispod antarktičkog leda. To se smatra za uspeh koji se može meriti s dolaskom čoveka na Mesec!

Ruski stručnjaci su do najvećeg od ukupno 400 jezera pod ledom Antarktika doprli posle više od 20 godina bušenja leda! Smatra se da se u jezeru Vostok nalaze živi organizmi koji 20 miliona godina traju u mraku leda a možda će se naći i razlozi za ozbiljnu potragu za nekim vidom života na drugim mestima u Sunčevom sistemu. 

Led čuva geotermalnu energiju

Istraživači su do jezera stigli na dubini od 3.769 m, oko 1.300 km istočno od Južnog pola, u središnjem delu kontinenta. Postoji nada da u jezeru ima mikropskih živih organizama koji ne mogu da se vide golim okom a koji su tu još od pre Ledenog doba. Naučnici veruju da mikroskopski život postoji uprkos teškim uslovima kakvi su tama u dubini jezera, visoki pritisak i hladnoća koji, verovatno vladaju ispod leda na Marsu, Jupiterovom mesecu Evropi i mesecu Saturna, Enceladusu.

Pored ruskog led buše i američki i britanski tim. Cilj je isti: otkriti jezera na Antarktiku. Ta jezera su, kako kaže stručnjak sa Univerziteta Kolumbija (SAD) Robin Bel, daleko mlađa i manja od Vostoka - dužine 250 km i širine 50 km, jezero Vostok je veličine Ontaria, između SAD i Kanade. Ne zaleđuje se jer ga od toga čuva debela ledena kora koja kao pokrivač održava toplotu geotermalne energije. 

  Istraživanje vanzemaljskog života?

Očekuje se da će naučnici u Vostoku pronaći bakterije nalik onima na dnu okeana, starim više miliona godina. Istraživanje jezera može pokazati kako je nastao Antarktik koji je, kako se veruje, nekada bio deo većeg kontinenta. Biće to i provera tehnologija za istraživanje drugih ledenih svetova, pa i vanzemaljskog života. Uslovi za rad su veoma teški jer je na površini Vostoka zabeležena najniža temperatura na Zemlji, čak -89 stepeni Celzijusa. Radi se na nadmorskoj visini 3.300 m i strogo pazi da se jezero ne zagadi tonama maziva i antifriza koji su neophodni za proces bušenja.

Da se pod Antarktikom nalaze jezera, prvi je utvrdio ruski naučnik i anarhista, princ Pjotr Kropotkin. Geograf Andrej Kapica ukazao je na lokacije jezera. Njihovo postojanje utvrdili su ruski i britanski stručnjaci 1994. godine. Bušenje, započeto 1989. išlo je veoma sporo jer nije bilo dovoljno novca, oprema se kvarila a opšti uslovi su uvek bili vrlo teški.

B.Jakšić