TEMA BROJA - STARA I NOVA ČUDA KINE

Šangaj maglev - voz ili avion?

U Kini saobraća voz koji lebdi iznad posebne vrste šina, suočavajući se jedino sa silom otpora vazduha koja je znatno manja u odnosu na sile koje deluju na klasičan voz tokom kretanja. Dostiže brzinu od 500 km/h!

Maglev je vrsta voza čiji je princip rada zasnovan na magnetnoj levitaciji, odnosno na dejstvu elekromagnetne sile. Ovakvi vozovi levitiraju tik iznad šina, što im omogućava postizanje veoma velikih brzina.

Šangajski maglev saobraća na trasi dužine 30 km kao poseban deo šangajskog metroa koji povezuje grad sa aerodromom „Pudong“. Zahvaljujući ovakvoj vezi, putnici mogu da od aerodromskog terminala stignu do centra grada za samo 7 minuta i 20 sekundi.

Izgradnja ovog sistema započela je marta 2001. a prvi putnici su prevezeni januara 2004. Ideja o proširenju mreže linija u Kini je postojala, i to povezivanje drugog aerodroma u Šangaju sa „Pudongom“, što bi omogućilo brz prevoz putnika između dva aerodroma, što do danas nije ostvareno.

Operativna brzina šangajskog magleva iznosi je 431 km/h, iako stručnjaci smatraju da bi maksimalna brzina mogla biti i 900 km/h! Maglev sistem se zasniva na patentu iz tridestih godina prošlog veka, koji je unapređen i prilagođen današnjem nivou tehnološkog razvoja. Ne postoji brže prevozno sredstvo u kopnenom saobraćaju koje istovremeno troši manje energije, stvara niži stepen buke, manje zagađuje okolinu i pruža putnicima visok stepen bezbednosti i komfora.

Jedini nedostatak je visoko ulaganje pa zbog toga do danas nije našao širu primenu u svetu iako postoje planovi izgradnje nekoliko krakova ovakve železnice u Evropi i Americi. Maglev bi mogao da predstavlja konkurenciju vazdušnom saobraćaju u budućnosti, imajući u vidu veliku potencijalnu brzinu, mogućnost prevoza do centara gradova koji bi bili na trasi ove železnice i znatno kraće vreme ukrcavanja putnika.

Železnička pruga Qinghai – Tibet

Dvadesetih godina prošlog veka, tadašnje kinesko rukovodstvo je napravilo plan izgradnje 100.000 km železničke mreže širom Kine, sa jednim krakom preko Tibeta. Taj krak je predstavljao pravi inženjerski izazov zbog velike nadmorske visine i surovih meteoroloških uslova koji vladaju na tom području. Iako je inicijalno trasiranje pruge trebalo da započne još kasnih pedesetih godina, do toga nije došlo do sredine osamdesetih kada je trasirano prvih 815 km pruge, od Ksininga do Golmuda.

U 21. veku je završen i deo trase od Golmuda do Lase dužine 1.142 km, čime je trasa pruge dostigla dužinu od 1.956 km. Trasa prelazi preko prevoja Tangula, na nadmorskoj visini od 5.072 m, što je jedinstven slučaj u svetu. Tunel Fenghošan dužine 1.338 m leži na nadmorskoj visini od čak 4.905 m, što je takođe jedinstven slučaj u svetu. Gotovo 80% ukupne dužine pruge, odnosno više od 960 km, leži na nadmorskoj visini iznad 4.000 m. Trasa pruge obuhvata 675 železničkih mostova ukupne dužine od 160 km, dok 550 km trase prolazi kroz oblast zaleđenog tla.

Problem sa zaleđenim tlom je što se, u toku letnjih meseci, površinski sloj pretvara u blatnjavu površinu koja ne može izdrži opterećenje mase vozova koji prolaze njenom površinom. Kineski inženjeri su ovaj problem rešili ukopavanjem temelja pruge duboko u slojeve zemlje koji ostaju zaleđeni i u letnjim mesecima i postavljenjem šupljih betonskih cevi neposredno ispod šina koje utiču da tlo ispod šina ostane zamrznuto. Jedan deo trase se dodatno hladi sistemom zasnovanim na amonijaku. Na visinama na kojima ovaj voz saobraća, vazduh je redak pa se vagoni snabdevaju dodatno kiseonikom.

Trasa železnice prolazi i kroz predeo koji je seizmički izuzetno aktivan pa su duž trase postavljeni indikatori koji registruju potrese i moguća oštećenja pruge. Ovom prugom, zbog velike visine, ne mogu da saobraćaju klasični vozovi tako da je za ove potrebe američka kompanija „GE“ razvila poseban tip lokomotive za velike visine - 78 lokomotiva ovog proizvođača ima kombinovan dizel-električni pogon snage 3.800 kW, sa masom od oko 138 t. Vagoni su delo kinesko-nemačkih proizvođača koji su proizveli 361 vagon za potrebe ove železnice.

Ovom prugom se godišnje preveze gotovo milion tona razne vrste robe. Planovi za proširenje mreže postoje; za dve godine očekuje se završetak kraka od Lase do granice sa Nepalom, a do 2020. godine dodatnih šest krakova će spojiti razne delove Kine sa Tibetom. Trenutno su u toku pregovori o produženju trase pruge ka Indiji, čime bi Kina i Indija dobile jedinu direktnu železničku vezu.