LEGENDE

Pripremio: Oliver Klajn

Mesto Blagovesti

Marijin izvor

Hrišćani slave Blagovesti da bi obeležili trenutak kada je arhanđeo Gavrilo, božiji glasnik, saopštio Mariji (Bogorodici) da će bezgrešno postati majka božijeg sina. Gavrilo joj je rekao i da ga nazove Isus. Većina hrišćana Blagovesti slave devet meseci pre Božića i time obeležavaju čudesno začeće

Okolnosti koje su pratile bezgrešno začeće opisane su u početnom poglavlju Jevanđelja po Luki, najdužem od kanonskih jevanđelja. Tu se kao mesto na koje je arhanđeo Gavrilo poslat navodi Nazaret.

Bogorodica se u prvim trenucima kada joj se obratio božiji izaslanik uznemirila i uplašila. Gavrilo ju je umirio i saopštio da će Sveti duh doći na nju i da će roditi sveto biće. Mesto na kojem se sve to, veruje se, odigralo je Marijin izvor. Međutim u kanonskim jevanđeljima to mesto se uopšte ne pominje.

Protojevanđelje Jakovljevo je apokrifna knjiga, što znači da nije ušla u Novi zavet i nije postala deo biblijskog kanona. Napisana je sredinom 2. veka naše ere. Autorstvo se pripisuje Jakovu Pravednom, vođi hrišćanske zajednice u Jerusalimu niz godina nakon što je Isus preminuo. Pojedini rani hrišćanski izvori ga pominju kao Isusovog brata, što je podložno različitim tumačenjima. Između ostalih, ima stručnjaka koji veruju da je autor Protojevanđelja Jakovljevog neko drugi.

Zbivanja vezana za Mariju i Isusovo rođenje, u toj knjizi, prikazuju se u nešto boljem svetlu nego što je učinjeno u Novom zavetu. U ovom apokrifnom delu se navodi da je Marija uzela krčag da ga napuni vodom i da joj se tada obratio Gavrilo.

Ono što se danas naziva Marijinim izvorom je u centru modernog Nazareta i predstavlja nefunkcionalnu fontanu pošto tu ne teča voda. Izgrađena je 2000. godine u sklopu rekonstrukcije građevine iz 19. veka iznad drevnog izvora iz kojeg je, navodno, Marija zahvatala vodu.

Nazaret je nastao na mestu koje je zadovoljavalo tri uslova. Pored puteva i topografskih elemenata, važan faktor za nastanak i razvoj grada bili su izvori. Krajem prošlog veka, arheološkim iskopavanjem otkriven je sistem vodosnabdevanja sa nizom tunela kojima je voda prenošena do kuća. Već u vreme vizantijske uprave ovo je najznačajniji način snabdevanja vodom. Pronađeno je dosta grnčarije iz vremena rimske vlasti mada ne i dokaza da se tada uzimala voda iz Marijinog izvora.

Grad je bio u rukama krstaša gotovo dvesta godina, počev od Prvog krstaškog rata do 1187. godine, kada ga je zauzeo Saladin. Tokom vladavine krstaša radilo se dosta na tunelima i vodovodni sistem je uzdignut na zavidan nivo.

Neposredno iznad izvora, udaljena oko 130 m, nalazi se grčka pravoslavna crkva Blagovesti koja potiče iz vremena vizantijske vlasti. Obnovljena je u vreme krstaša. Unutar apside crkve teče izvorska voda.

Katolici veruju da su se događaji vezani za Blagovesti odigrali pola kilometara dalje, na mestu gde je danas njihova crkva Blagovesti. Pre Marijinog vremena izvor je nazivan „izvorom stražarske kuće“pošto se pokraj izvora nalazilo nekoliko kuća stražara koji su čuvali put.

Pored Marijinog izvora, sasvim slučajno, prilikom obnove jedne privatne radnje, otkrivena su drevna javna kupatila. Do ovog otkrića došlo je 1993. godine. Neposredno pošto je nađeno javno kupatilo, smatralo se da je reč o ne previše značajnom starom hamamu iz turskog vremena. Tek je jedna turistkinja iz engleskog grada Bata, gde postoji gotovo istovetno kupatilo, uočila da je reč o svetski značajnom otkriću.

Voda za kupatilo doticala je iz Marijinog izvora. Danas se može videti hipokaust, odnosno rimski sistem centralnog grejanja, kaldraium - najvrelija soba u rimskom kupatilu koju je grejao hipokaust, i prefurnarijum - predsoblje. Glinene cevi pronađene prilikom iskopavanja podsećaju na cevi u rimskim kupatilima u uništenom rimskom gradu Pompeji ili pak na Kipru. Cevi su bile u zidu a oko njih manji kamenovi. Na prednjem zidu bila su dva otvora za cevi. Nađen je i zasvođen ulaz koji je vodio do peći rimskog kupatila.

Oliver Klajn