BOTANIKA

Pripremio: mr sc. Marko Nestorović

Kiselo drvo
Korov gradske sredine

Naučni naziv vrste kiselo drvo je Ailanthus altissima (Mill.) Swingle. Vrsta pripada familiji Simarubaceae, a rod Ailanthus obuhvata preko desetak vrsta. Kiselo drvo vodi poreklo iz Kine, tačnije iz provincije Ćili. U Evropu ovu vrstu je doneo francuski jezuita Pierre Nicholas le Cheron d'Incarville 1751. godine na povratku iz Nankinga. Prvi primerci biljke odgajeni su u botaničkoj bašti u Čelsiju (London), odakle su poslati širom Evrope gde je ovo drvo prvobitno sađeno kao ukrasno bilje, a zatim i u cilju poboljšavanja kvaliteta zemljišta i podizanja plantažnih šuma.

Danas je kiselo drvo jedna od najrasprostranjenijih vrsta drveća u urbanim biotopima širom evroazijskog kontinenta. Ova vrsta je jedna od najbolje prilagođenih adventivnih biljaka na ekološke uslove zagađenih gradskih biotopa.

Kiselo drvo je srednje visine i pravilne, retke, kišobranaste krošnje. Listovi su ujesen jarko crveni. Uslovi u kojima kiselo drvo raste u svojoj postojbini su lošiji (suroviji) nego kod nas pa se ova vrsta masovno javlja na svakom iole boljem staništu. Kao ukrasna biljka, kiselo drvo je pogodno za isticanje jesenjeg kolorita, ali s obzirom na izuzetnu klijavost semena najbolje ga je saditi na površinama predviđenim za veće masive zelenila. Pošto može da raste i na maloj količini zemljišta, pogodno je i za žardinjere.

Prilikom sađenja kiselog drveta kao ukrasne biljne vrste, neophodno je obezbediti strogu kontrolu u cilju njenog zadržavanja samo na za to predviđenoj površini. Ukoliko se o tome ne vodi dovoljno računa, kiselo drvo vrlo lako postaje opasan korov koji se brzo širi na ruderalna staništa a prodire i u napuštene ili nedovoljno negovane voćnjake i vinograde.

Populacije kiselog drveta koje se razvijaju na ruderalnim staništima su stabilne i progresivne jer kiselo drvo, svake godine, proizvodi ogromnu količinu semena. Stabla kiselog drveta koje se razvijaju u voćnjacima i vinogradima koji su negovani, nestabilne su i stagniraju, jer se tu svake godine izvode agrotehničke, pomotehničke i ampelotehničke mere, kao i mere zaštite bilja, tj. mere i postupci koji ometaju razvoj jedinki kiselog drveta.

Ova vrsta naseljava krajnje nepovoljne terene, sa slabo razvijenim zemljištem - pesak, šut, glinu, prostore zatrpane otpadom organskog ili neorganskog porekla, koji su uglavnom nepovoljni za većinu drugih, naročito drvenastih biljaka. Na ovim staništima uočena je progresivna ili stabilna uzrasna struktura populacije. Kiselo drvo na takvim staništima obrazuje šumarke, u kojim su neke druge biljne vrste vrlo malo zastupljene ili ih uopšte nema. U odnosu na podlogu, kiselo drvo nije izbirljivo i može da opstane, raste i normalno se razvija i na onim mestima na kojima druge vrste drveća ne uspevaju. Tako je, na primer, konstatovan veliki broj mladih primeraka u pukotinama zapuštenih kuća, pukotinama betonskih platoa i u asfaltu, pa čak i u slivnicima gradske kanalizacione mreže.

Kiselo drvo odlično podnosi aerozagađenje, i različite druge oblike zagađenja. O tome svedoče listovi kiselog drveta koji su potpuno biološki aktivni i zdravi, i na kojima nema vidljivih makroskopskih i mikroskopskih oštećenja.

Od mera suzbijanja kiselog drveta kao korovske biljke i zaštite gajenih biljaka preporučuje se suzbijanje korova na ruderalnim staništima, u voćnjacima i vinogradima i redovno sprovođenje agrotehničkih i pomotehničkih mera i mere zaštite bilja.

Bez obzira na negativne posledice nekontrolisanog i prekomernog širenja, mora se napomenuti da kiselo drvo ima biološke osobine kao i sve druge biljke, od kojih je najvažnija proizvodnja kiseonika. Stoga u uslovima strogo kontrolisanog gajenja može da ima pozitivnu ulogu u funkcionisanju urbanog biotopa.

mr sc. Marko Nestorović