RETKE VRSTE

Pripremio: Oliver Klajn

Novozelandski morski lav

Ranjivi Vhakahao

Morski lavovi su svrstani u porodicu Otariidae ili ušate foke, u pet rodova i sedam vrsta. U okviru roda Phocarctos postoji samo jedna vrsta: novozelandski morski lav. Stručni naziv je Phocarctos hookeri. Maori, starosedeoci Novog Zelanda, zovu ovu životinju vhakahao

Zajedničke odlike morskih lavova su hrapavo i kratko krzno, kratki brkovi i okrugali tupi nos. Svi imaju kratke uši i dugačka prednja peraja.

Novozelandski morski lav je, po brojnosti, najređa vrsta. Razlika između odraslog mužjaka i ženke, pored ostalog, ispoljava se u težini i dužini: težina odrasle ženke obično se kreće u rasponu od 100 do 160 kg a mužjaka od 250 do 400 kg. Slično je i kada je reč o dužini. Ženke su dugačke od 1,6 do 2 m a mužjaci od 2,4 do 3,5 m.

Boja mužjaka novozelandskog morskog lava je nijansa od braon do crne. Ženke imaju svetlije sivkasto krzno koje je nešto tamnije oko peraja. Mladunci su, bez obzira na pol, braonkaste boje. Njuška i zadnji deo glave su bele boje.

Najbrojniji su na Oklandskim ostrvima. To je nenaseljeni arhipelag, 465 km udaljen od Južnog ostrva, najvećeg od svih ostrva u sastavu Novog Zelanda. Spadaju u subantarktička ostrva.

Svojstveno perajarima je da povremeno napuštaju vodu radi razmnožavanja, regulisanja telesne temperature, odmora, povezanosti sa drugim jedinkama, izbegavanja ospasnosti. Novozelandski morski lav za izlete iz vode bira peščane plaže. Leti se valjaju po pesku da bi zadržali hladnoću tela, a ženke sa mladuncima povremeno napuštaju obalu koristeći lokalnu floru kao zaštitu.

Uočeno je da mužjaci „imaju“ svoju teritoriju kada napune oko osam godina i ispoljavaju priličnu agresivnost u odbrani tog prostora. Ženke mogu da dostignu zrelost već sa tri godine. Utvrđeno je, zasad, da je najstarija poznata jedinka imala 23 godine.

Pare se tokom leta. Nekoliko dana pre nego što će roditi, ženke izlazena obalu. Oko 25 ženki dođu na jednog dominantnog mužjaka. Sa strane to posmatraju ostali mužjaci i povremeno izazivaju dominantnog morskog lava. Ženke rode jedno mladunče u toku jedne ili dve godine. Mladunci se rađaju u periodu između prve nedelje decembra i treće nedelje januara, i to na obali. Po isteku tog intervala, morski lavovi se razilaze a u okviru toga i ženke okupljene oko dominantnog mužjaka. Ženke odlaze u more da tragaju za hranom pa mladunci ostaju sami.

Rado se hrane lignjama, naročito oni na subantarktičkim ostrvima. Njihova hrana su i pojedine vrste ajkula, raže, ribe, hobotnice i razni beskičmenjaci. Ponekad napadaju foke, pingvine i morske ptice. Spremni su da tragaju po moru i po dvesta kilometara dnevno da bi se nahranili. Najčešće rone na dubini manjoj od 200 m, gde ostaju četiri do pet minuta. U posebnim slučajevima zarone i do 600 m! Ženke ove vrste su rekorderi među svim morskim lavovima i srodnim fokama kada je reč o dubini i trajanju ronjenja i rastojanju koje pređu u pokušaju da dođu do hrane. U toj potrazi idu do krajnjih granica mogućnosti, što se negativno odražava na porast broja jedinki.

Oklandska ostrva su otkrivena 1806. godine. Tokom većeg dela 19. veka novozelandski morski lavovi su nemilosrdno istrebljivani zbog krzna i kože. Od poznih osamdesetih godina istog veka stupio je na snagu zakon o njihovoj zaštiti.

Međunarodna unija za očuvanje prirode i prirodnih resursa, koja vodi evidenciju o stepenu ugroženosti biljnog i životinjskog sveta, svrstala je ove životinje među ranjive vrste. To je samo stepen iznad statusa ugrožene vrste. Procenjuje se da je broj jedinki manji od dvanaest hiljada i da je u opadanju. Najveće pretnje su im ajkule i čovek, pošto se morski lavovi ponekad upetljalju u mreže ribara koji love lignje i udave se.

Pretnju opstanku su predstavljale i tri velike bakterijske infekcije poslednjih godina. Najteža se desila 1998. godine, kada je od nepoznate bolesti uginula polovina mladunčadi i veći broj odraslih jedinki.

Oliver Klajn