ZOOLOGIJA

Pripremio: O.K.

Usamljena saola

Za postojanje saole, jednog od najređih svetskih sisara, saznalo se nedavno. Stručni naziv ovog goveda je Pseudoryx nghetinhensis. Pozno otkriće ove vrste rezultiralo je pojavom novog taksonomskog roda Pseudoryx

Dužina tela ove životinje je oko metar i po, a visina od 80 do 90 cm. Boja krzna je tamno braon. Najkraće dlake su na glavi i vratu. Krzno im je dosta tanko i mekano u odnosu na vremenske prilike na području koje nastanjuju. Donji deo je nešto bleđi, takođe braon boje, sa nešto dužim dlakama nego u gornjem delu. Pozadina saole je bele boje a belih dlaka ima i na vratu. Vrlo tanka crna pruga ide uz kičmu, sve do vrha trobojnog repa; vršni deo repa je braon boje, srednji bele a donji crne.

Imaju snažan vrat i povijena leđa. Na zadnjem delu vrata koža im je daleko deblja nego na drugim delovima tela. Kopita su im tamna i zaobljena. Uši saole su relativno male, iznutra bele. Iznad svakog oka imaju dugu tanku belu prugu. Rogovi odraslih jedinki su gotovo ravni, blago povijeni unazad, dugački 30 do 50 cm.

Žive samo u Vijetnamu i Laosu. Najviše ih ima na Anamitskom planinskom vencu koji se pruža u pomenutim državama u Indokini. Njihovo prisustvo je najčešće kod reke Song Ka, u Vijetnamu. Područje na kojem žive pokriva oko 4000 kvadratnih km. Izgleda da su im omiljena staništa ivice šuma a ima ih i u dolinama reka. Leti borave na većim visinama, u šumama sa dovoljno vode.

Saola je nedovoljno istražena vrsta. O njenom razmnožavanju zna samo na osnovu proučavanja jedne jedinke i njenog fetusa. Period u kome mogu da se rode je između dva i tri meseca, najverovatnije od aprila do juna.

Veoma su povučene životinje i izbegavaju susrete sa ljudima. Ne zalaze u sela ili na poljprivredna zemljišta. Najčešći oblik povezanosti je između majke i najmlađeg mladunčeta. Retki su parovi odraslih jedinki različitog pola. U odsustvu obimnijeg naučnog istraživanja, veliku pomoć pružaju svedočanstva seoskog stanovništva u Vijetnamu i Laosu. Oni ističu da su saole aktivne sve do zalaska Sunca. Odmaraju se u vreme kada Sunce najače sija i noću. Način na koji spavaju sličan je srodnim vrstama iz podfamilije Bovinae.

Ispuštaju kratke zvuke, kao meko blejanje. Ukoliko se nađu u blizini ljudi, vrlo se pitomo ponašaju, a u prisustvu pasa najčešće pobegnu.

Hrane se uglavnom lišćem smokvinog drveta i žbunjem uz reku tako što pažljivo žvaću peteljku da odvoje listove od stabljike. Piju vodu u velikim količinama. Ispitivana jedinka jednom prilikom pila je vodu čak četiri minuta.

Saola je svrstana u kritično ugrožene vrste. Ozbiljnu pretnju predstavlja uništavanje njihovog staništa. Šume u kojima žive se uništavaju radi drvne građe i širenja zemljišta za poljoprivredu. Lokalno stanovništvo koristi ih za ishranu. Uz to vijetnamski i laošanski seljaci veruju u lekovita svojstva saolinih facijalnih žlezda.

Vijetnamske vlasti zabranile su držanje i trgovinu ovim životinjama pošto od malobrojnih jedinki držanih van prirodnih uslova nijedna nije živela duže od pet meseci. Prvo saznanje o postojanju saole u naučnim krugovima vezuje se za otkriće tri para rogova u prirodnom rezervatu Vu Kvang, u Vijetnamu, 1992. Otud i naziv Vu Kvang goveče. U naučnom imenu ove vrste Pseudoryx nghetinhensis iskazane su dve vijetnamske pokrajine u kojima saola obitava: Nghe An i Ha Tinh.

O.K.