DREVNA ARHITEKTURA

Pripremila: G.T.

Sunce na kipovima bogova

U epizodi „ Sunčevo zlato “ američke serije „ Science Fiction Theatre “ iz 1956, jedan američki arheolog i nuklearni naučnik traže izvor neobičnog silikonskog stakla u izgubljenoj dolini Inka, na visoravnima Perua. Tamo pronalaze pločicu koja govori o lokacijama četiri drevna ogledala i reči „ četiri zvezde čine sunce.“

Veliki hram Ramzesa II u Abu Simbelu je spašen pre porasta nivoa jezera za branu. Prenešen je sa obala Nila kako bi bio iznad voda jezera Naser. Svaka od četiri kolosalne figure na ulazu u kameni hram predstavlja obožavanog kralja Ramzesa II

Kada su istraživači pravilno postavili ogledala, sunčeva energija je koncentrisana u zrak koji je bio dovoljno jak da progori ulaz u pećinu gde su pronašli zlato koje su za sobom ostavili vanzemaljci. Još jedna tajna drevnih moći javlja se u prvom filmu o Indijani Džonsu. Džons je protumačio napis na jednom egipatskom medaljonu i otkrio Bunar duša, skrivenu lokaciju legendarnog i moćnog drevnog čuda : misterioznog Zavetnog kovčega iz jevrejske tradicije. Taj medaljon je u obliku sunca i ima kristal u centru. Džons ga je privezao za štap i postavio na pravo mesto na putanji prvog sunčevog zraka koji je, prolazeći kroz kristal, otkrio pravu lokaciju Bunara duša na minijaturnoj maketi grada Tanisa.

Iako Tanis zaista postoji u Egiptu, on je samo delimično otkopan i restauriran. U njemu ne postoje nikakav Bunar duša, Zavetni kovčeg niti izmišljeni faraon Šišak iz filma. Međutim, u Egiptu zaista postoje moćne interakcije između sunčeve svetlosti i drevne arhitekture. Jedan od najpoznatijih primera je unutrašnjost hrama u Abu Simbelu, koji je sagradio Ramzes II, 850 km južno od Kaira.

U prvom filmu o Indijani Džonsu, Džons treba da obasja solarnu tačku na Bunaru duša, izmišljenom skrovuštu Zavetnog kovčega

Svetlost prilikom izlaska sunca 22. februara i 18. oktobra prolazi kroz osu hrama do svetilišta, gde obasjava tri od četiri velike statue bogova koji sede. Te figure su uklesane u kamenu, a jedina od njih koja je u tami predstavlja Ptaha, boga povezanog sa podzemnim svetom i tamom. U vremenu od 1964. do 1968. godine, taj hram je izrezan iz kamena u kom je nastao i potom rastavljen da bi bio sačuvan od nadolazeće vode brane Asuan. Iako je ponovo sastavljen na mestu koje je 60 m iznad i oko 210 m dalje od mesta na kojem je sagrađen, prvobitni redosled je savršeno očuvan. Astronomi Huan Antonio Belmonte i Mosalam Šaltout su istraživali taj raspored i tvrde da je februarski dolazak svetlosti u hram povezan na neki način sa kalendarom i njegovim socijalnim, političkim i verskim posledicama.

U Egiptu, prvo pojavljivanje zvezde Sirijus pred zoru je označavalo godišnji porast nivoa voda i plavljenje Nila. Zbog toga što se to poklapa sa početkom godine od 365 dana, 1270. godine pre nove ere, tokom vladavine Ramzesa II, pretpostavlja se da su drevni astronomi projektovali hram da se poklopi sa izlaskom sunca na početku dva godišnja doba tokom godine. Ta svetlosna opera je predstavljala teatralni početak godišnjeg doba.