ARHEOLOGIJA

Zagonetke na zidu pećine

Ako je tačno da su crteži u pećini Šove stari 30 hiljada godina, onda su oni najstariji primer ljudske umetnosti i njihov značaj za evoluciju kulture je neizmeran. Ovu procenjenu starost su prihvatili arheolozi, mada ona možda i nije precizna.

Francuski arheolog Pol Ban je ponovo pokrenuo debatu o starosti slika iz Šovea, dovodeći u pitanje metode kojima je starost ranije utvrđena. Pećina Šove je otkrivena u južnoj Francuskoj, 1994. Puna je slika divljih životinja: nosoroga, lavova i bizona. Ove slike su toliko precizne da su naučnici smatrali da su sigurno relativno mlade. Pojedine odlike, poput činjenice da su prikazana i lica životinja, ukazuju da su ove slike stare oko 15 hiljada godina.

Međutim, komadići crnog uglja, sastrugani sa nekih slika, iznenadile su sve. Analiza je pokazala da su slike stare oko 30 hiljada godina.

Obzirom da se više ceni utvrđivanje starosti ugljenika nego utvrđivanje starosti slika prema stilu kojim su naslikane, u analizama ovi „naučniji“ dokazi su preovladali. Štaviše, podaci dobijeni od ugljenika su korišćeni kako bi se podržala teorija da se složena umetnost veoma brzo razvila pošto su „moderni ljudi“ stigli u Evropu.

Mada postoje sumnje u određivanje starosti crteža na osnovu stila, Ban je u jednom svom radu istakao sopstvene sumnje u određivanje starosti na osnovu ugljenika. Na sumnju ga je nagnala činjenica da su svi rezultati vezani za pećinu Šove potekli od istog tima iz jedne laboratorije. S druge strane, na primer, podaci iz ove francuske laboratorije i jedne iz Masačusetsa vezani za jednu pećinu u Španiji veoma se razlikuju.

Činjenica je da je utvrđivanje starosti ugljenika izuzetno složen posao, da su uzorci veoma mali i da ih je teško izmeriti. Žan Klot, arheolog iz Francuskog ministarstva kulture koji je predvodio tim koji je istraživao pećinu Šove, mada i danas stoji ispred svojih rezultata, pristao je da pošalje uzorke uglja iz pećine drugim naučnicima kako bi se rezlutati mogli uporediti, što je od ključnog značaja za proveru podataka.